Điều gì đang chờ đợi bạn dưới làn nước trong veo của biển? Có thể là những sinh vật biển độc hại đấy! Một trong số đó chính là sứa biển – một sinh vật với vẻ đẹp mỏng manh nhưng lại mang bên mình những xúc tua chứa đầy độc tố nguy hại đến con người. Hãy cùng LSV tìm hiểu về các loài sứa này nhé.
Tại sao sứa lại nguy hiểm đến vậy?
Tế bào châm thần kỳ: Trên xúc tu của sứa có hàng triệu tế bào châm nhỏ li ti. Khi tiếp xúc với con người hoặc các sinh vật khác, các tế bào này sẽ phóng ra những sợi lông tẩm độc, đâm xuyên qua da và tiêm độc tố vào cơ thể.
Độc tố đa dạng: Mỗi loại sứa có một loại độc tố khác nhau, với thành phần và mức độ độc hại khác nhau. Một số loại độc tố gây đau đớn dữ dội, một số khác có thể gây tổn thương các cơ quan nội tạng, thậm chí dẫn đến tử vong.
Các loài sứa có độc gây nguy hiểm cho con người
Trên thế giới có rất nhiều loài sứa độc khác nhau, mỗi loài đều mang đến những nguy hiểm riêng cho con người. Dưới đây là một trong những loài sứa tiêu biểu mà bạn cần biết để có thể phòng tránh hiệu quả khi tham gia các hoạt động dưới nước.
Sứa hộp
Được mệnh danh là “ong bắp cày biển”, sứa hộp có hình dạng đặc biệt giống chiếc hộp, xúc tu dài và độc tố cực mạnh. Độc tố của chúng tấn công hệ thần kinh và tim mạch, gây ra đau đớn dữ dội, tê liệt và có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Sứa hộp thường sinh sống ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là các vùng nước ấm, trong suốt và nông ven bờ biển. Những khu vực như bờ biển phía bắc Australia, New Guinea, Philippines, Việt Nam là nơi tập trung nhiều loài sứa hộp độc. Chúng thường ẩn mình dưới những bãi cát trắng, rạn san hô hoặc trôi nổi tự do trong nước, gây nguy hiểm cho người tắm biển.
Sứa lửa
Với vẻ đẹp ma mị cùng những xúc tu dài như sợi tóc, sứa lửa là một trong những loài sứa độc phổ biến ở các vùng biển ấm áp. Hình dáng của chúng khá đa dạng, có thể trong suốt hoặc có màu sắc sặc sỡ. Nọc độc của sứa lửa chứa protein, khi tiếp xúc với da người sẽ gây ra các vết bỏng đỏ, phồng rộp và đau nhức dữ dội.
Trong trường hợp nghiêm trọng, nọc độc có thể gây sốc phản vệ, khó thở và thậm chí đe dọa tính mạng. Chúng thường sinh sống ở các đại dương nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là các vùng biển Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và Caribe.
Sứa Irukanji
Một loài sứa nhỏ bé, gần như trong suốt, thường bị nhầm lẫn với những mảnh vụn trôi nổi trên biển. Tuy nhiên, đừng để vẻ ngoài nhỏ bé của chúng đánh lừa bạn. Nọc độc của sứa Irukandji cực kỳ mạnh, có thể gây ra hội chứng Irukandji, với các triệu chứng đau nhức dữ dội, huyết áp cao, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, buồn nôn và thậm chí co giật.
Khác với sứa hộp, vết đốt của sứa Irukandji ban đầu thường không gây đau đớn, nhưng các triệu chứng sẽ xuất hiện sau đó khoảng 30 phút và kéo dài trong nhiều giờ hoặc thậm chí nhiều ngày. Chúng thường sống ở vùng biển ấm áp, đặc biệt là vùng biển quanh Australia.
Sứa tai bèo
Với hình dáng đặc trưng giống chiếc tai bèo và màu sắc đa dạng, thường xuất hiện nhiều ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới như Việt Nam, Australia, Caribe và một phần của Địa Trung Hải. Nọc độc của sứa tai bèo chủ yếu chứa các protein gây viêm, gây đau và có thể gây ra các phản ứng dị ứng ở người.
Khi bị sứa đốt, các xúc tua sẽ phóng ra các sợi gai nhỏ, tiêm nọc độc vào da, gây ra các triệu chứng như đỏ, sưng, ngứa và đau nhức. Mặc dù không nguy hiểm như sứa hộp, nhưng đối với những người có cơ địa nhạy cảm, nọc độc của sứa tai bèo vẫn có thể gây ra các phản ứng dị ứng nghiêm trọng
Cách nhận biết sứa độc và phòng tránh
- Quan sát hình dạng và màu sắc: Sứa độc thường có hình dạng và màu sắc đặc trưng, ví dụ như sứa hộp có hình hộp vuông, sứa lửa có màu đỏ hoặc nâu, sứa tai bèo có hình dạng giống chiếc tai bèo. Tuy nhiên, không phải tất cả sứa độc đều có màu sắc sặc sỡ và hình dạng dễ nhận biết.
- Chú ý đến xúc tu: Sứa độc thường có nhiều xúc tu dài và mỏng, chứa nhiều nọc độc.
- Môi trường sống: Sứa thường xuất hiện nhiều ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là vào mùa hè, ở các vịnh, cửa sông, khu vực gần bờ và những nơi có nhiều rong biển.
- Biển báo: Luôn chú ý đến các biển báo cảnh báo về sứa tại bãi biển và hỏi người dân địa phương để biết thêm thông tin.
Biện pháp xử lý hiệu quả khi bị đốt bởi sứa biển
Khi tiếp xúc với sứa, các tế bào chứa nọc độc của sứa sẽ bắn vào da gây tổn thương. Để giảm thiểu tổn thương và các triệu chứng khó chịu, cần thực hiện các bước sơ cứu sau. Đầu tiên, rửa sạch vết thương bằng nước biển để loại bỏ phần lớn nọc độc còn sót lại trên da. Tuyệt đối không dùng nước ngọt vì điều này có thể làm tăng sự giải phóng độc tố.
Tiếp theo, nhẹ nhàng gắp bỏ những xúc tua còn bám trên da bằng nhíp hoặc vật dụng tương tự. Để trung hòa độc tố, có thể sử dụng giấm hoặc baking soda, tuy nhiên nên tham khảo ý kiến của người dân địa phương hoặc nhân viên cứu hộ để lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.
Sau đó, chườm lạnh lên vết thương để giảm đau, sưng tấy. Nếu cảm thấy đau nhức quá mức, có thể uống thuốc giảm đau thông thường. Cuối cùng, nếu vết thương nghiêm trọng, có các dấu hiệu dị ứng hoặc các triệu chứng bất thường khác, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.
Kết luận
Để tận hưởng trọn vẹn kỳ nghỉ biển, việc đảm bảo an toàn là điều vô cùng quan trọng. Bằng việc trang bị đầy đủ kiến thức về các loài sinh vật biển độc, đặc biệt là sứa, và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa, người đi biển có thể giảm thiểu tối đa rủi ro và tai nạn đáng tiếc. Ngoài ra, việc nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường biển cũng góp phần bảo vệ đa dạng sinh học và duy trì vẻ đẹp tự nhiên của các bãi biển.
Nếu như có bất kỳ thắc mắc gì có, hay cần sự hỗ trợ nào. Hãy liên hệ cho LifeSkills Vietnam, để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất nhé!
Tìm hiểu thêm các bài viết sau để có thêm thông tin cho mình nhé!
Biện pháp xử lý hiệu quả khi bị đốt bởi sứa biển
Sứa biển cắn uống thuốc gì? Cách xử lý vết thương khi bị sứa biển cắn