Cháy nổ là một trong những hiểm họa nghiêm trọng tại các khu hẻm trọ và nhà cao tầng, đặc biệt ở các đô thị lớn. Việc hiểu rõ các nguyên nhân gây cháy phổ biến có thể giúp chúng ta phòng tránh và giảm thiểu thiệt hại. Dưới đây là một phân tích chi tiết về các nguyên nhân chính gây cháy tại các khu vực này.
1. Hệ thống điện không an toàn
Thiết bị điện kém chất lượng
Sử dụng các thiết bị điện kém chất lượng hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ là một trong những nguyên nhân phổ biến gây cháy nổ. Các thiết bị này thường không đạt tiêu chuẩn an toàn, dễ bị hỏng hóc và chập điện.
Khi dòng điện đi qua các thiết bị kém chất lượng, các linh kiện bên trong có thể bị nóng chảy, phát sinh tia lửa điện và dẫn đến cháy nổ. Ngoài ra, các thiết bị điện kém chất lượng thường không được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, làm tăng nguy cơ xảy ra sự cố.
Quá tải điện
Các khu hẻm trọ thường có mật độ dân cư cao, dẫn đến việc sử dụng điện quá tải. Các dây điện không đủ tải, ổ cắm bị cắm quá nhiều thiết bị cùng lúc có thể gây ra hiện tượng quá tải và phát sinh nhiệt, dẫn đến cháy nổ.
Tình trạng này càng nghiêm trọng hơn khi cư dân sử dụng nhiều thiết bị điện công suất lớn như điều hòa, bình nóng lạnh, bếp điện cùng lúc. Khi các thiết bị này hoạt động quá công suất, chúng có thể gây quá tải cho hệ thống điện, làm nóng dây dẫn và ổ cắm, dẫn đến cháy nổ.
Hệ thống điện cũ, xuống cấp
Tại nhiều khu nhà trọ hoặc nhà cao tầng, hệ thống điện không được bảo dưỡng và kiểm tra định kỳ. Dây điện cũ, bị bong tróc hoặc hệ thống điện được lắp đặt không đúng quy chuẩn có thể gây ra nguy cơ chập điện và cháy nổ.
Đặc biệt, ở các khu vực có điều kiện kinh tế khó khăn, việc sử dụng dây điện và thiết bị điện tái chế, không đảm bảo chất lượng là khá phổ biến. Những dây điện cũ, bị mài mòn theo thời gian dễ bị chập điện khi có dòng điện lớn đi qua, dẫn đến phát sinh tia lửa và gây cháy.
Việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ hệ thống điện là rất cần thiết để đảm bảo an toàn. Cần thay thế các dây điện cũ, hỏng, kiểm tra và thay thế các ổ cắm, công tắc hỏng hóc. Ngoài ra, nên sử dụng các thiết bị điện đạt chuẩn, có chứng nhận an toàn, và tránh cắm nhiều thiết bị điện vào cùng một ổ cắm để giảm nguy cơ quá tải.
2. Sử dụng bếp gas và các thiết bị đun nấu
Rò rỉ gas
Rò rỉ gas là một trong những nguyên nhân chính gây ra cháy nổ. Các khu hẻm trọ và nhà cao tầng thường sử dụng bếp gas vì tiện lợi và chi phí thấp. Tuy nhiên, việc lắp đặt không đúng cách hoặc không kiểm tra định kỳ có thể dẫn đến rò rỉ gas, gây cháy nổ khi tiếp xúc với nguồn lửa.
Gas là một chất dễ cháy, khi bị rò rỉ ra môi trường xung quanh, chỉ cần một tia lửa nhỏ hoặc một nguồn nhiệt cũng có thể gây nổ. Đặc biệt, ở các khu vực đông dân cư, nguy cơ thiệt hại do cháy nổ gas càng lớn.
Lắp đặt không đúng cách và thiếu kiểm tra định kỳ
Lắp đặt bếp gas và bếp điện không đúng cách, không theo tiêu chuẩn kỹ thuật cũng là nguyên nhân gây cháy nổ. Việc sử dụng ống dẫn gas kém chất lượng, lắp đặt không chắc chắn, không kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ có thể dẫn đến rò rỉ gas.
Tương tự, việc không kiểm tra và bảo dưỡng các thiết bị điện thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ cháy nổ. Để đảm bảo an toàn, cần lắp đặt bếp gas và bếp điện theo đúng quy chuẩn, sử dụng các thiết bị chất lượng cao và kiểm tra định kỳ để phát hiện và khắc phục kịp thời các sự cố.
3. Hút thuốc lá và các vật dụng dễ cháy
Tàn thuốc không được dập tắt
Hút thuốc lá trong nhà, đặc biệt là khi không dập tắt hoàn toàn tàn thuốc, là nguyên nhân gây cháy phổ biến. Tàn thuốc có thể dễ dàng gây cháy khi tiếp xúc với các vật liệu dễ cháy như nệm, rèm cửa, giấy tờ.
Nhiều vụ cháy lớn đã xảy ra do người hút thuốc lá không dập tắt tàn thuốc trước khi vứt vào thùng rác hoặc để trên bàn. Trong các khu nhà trọ, việc hút thuốc trong phòng kín, không có hệ thống thông gió tốt càng làm tăng nguy cơ cháy nổ.
Sử dụng nến hoặc đèn dầu
Sử dụng nến hoặc đèn dầu trong các khu hẻm trọ và nhà cao tầng, đặc biệt là khi không có người trông coi, cũng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao. Nến và đèn dầu thường được sử dụng trong các dịp lễ, cúng bái hoặc khi mất điện.
Tuy nhiên, nếu đặt nến gần các vật liệu dễ cháy như rèm cửa, giấy, vải, nệm, chúng có thể gây ra cháy lớn khi lửa lan ra. Đặc biệt, ở những khu vực có điều kiện kinh tế khó khăn, việc sử dụng đèn dầu và nến là khá phổ biến, làm tăng nguy cơ cháy nổ.
4. Thiếu hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) hiệu quả
Thiếu bình chữa cháy và thiết bị báo cháy
Nhiều khu nhà trọ và nhà cao tầng không được trang bị đầy đủ bình chữa cháy và thiết bị báo cháy. Điều này khiến việc phát hiện và dập tắt đám cháy kịp thời trở nên khó khăn. Khi không có thiết bị báo cháy, cư dân sẽ không được cảnh báo sớm khi có cháy xảy ra, làm mất thời gian quý báu để dập tắt đám cháy và sơ tán an toàn.
Bình chữa cháy là công cụ quan trọng để dập tắt các đám cháy nhỏ trước khi chúng lan rộng, nhưng nhiều khu nhà trọ và nhà cao tầng không được trang bị đủ số lượng hoặc các bình chữa cháy đã hết hạn sử dụng, không được bảo dưỡng.
Lối thoát hiểm không an toàn
Các khu nhà trọ và nhà cao tầng thường có lối thoát hiểm hẹp, bị chặn hoặc không được thiết kế đúng quy chuẩn. Điều này gây khó khăn cho cư dân khi xảy ra cháy nổ, làm tăng nguy cơ thương vong.
Lối thoát hiểm bị chặn bởi đồ đạc, rác thải hoặc bị khóa kín không thể sử dụng được trong trường hợp khẩn cấp. Hơn nữa, nhiều tòa nhà không có hướng dẫn thoát hiểm rõ ràng, không có đèn chỉ dẫn, khiến cư dân hoảng loạn và khó khăn trong việc tìm đường thoát hiểm.
Để đảm bảo an toàn, cần trang bị đầy đủ các thiết bị PCCC, bảo dưỡng định kỳ và kiểm tra thường xuyên để đảm bảo hệ thống hoạt động tốt. Lối thoát hiểm cần được thiết kế đúng quy chuẩn, không bị chặn và có hướng dẫn thoát hiểm rõ ràng. Hệ thống chữa cháy tự động cần được lắp đặt và bảo dưỡng thường xuyên để đảm bảo hoạt động hiệu quả khi cần thiết.
5. Ý thức và kiến thức phòng cháy của cư dân
Nhiều người dân còn thiếu ý thức trong việc phòng chống cháy nổ và không được trang bị đầy đủ kiến thức về phòng cháy chữa cháy, không biết cách sử dụng bình chữa cháy hoặc xử lý khi có cháy nổ xảy ra.
Để nâng cao kiến thức PCCC, cần tổ chức các buổi tập huấn, diễn tập phòng cháy chữa cháy, trang bị kiến thức cơ bản về cách sử dụng các thiết bị PCCC, cách xử lý khi có cháy xảy ra, cách thoát hiểm an toàn.
Cư dân cần nắm vững các quy tắc an toàn khi sử dụng điện, gas, nến và các vật dụng dễ cháy khác, biết cách kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ các thiết bị điện, gas để giảm nguy cơ cháy nổ.
Kết luận
Cháy nổ tại các khu hẻm trọ và nhà cao tầng là một vấn đề nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm và hành động kịp thời từ cả chính quyền lẫn người dân. Việc nâng cao ý thức, kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ hệ thống điện, gas, cũng như trang bị đầy đủ thiết bị PCCC là những biện pháp cần thiết để giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và bảo vệ an toàn cho cộng đồng.
Hãy cùng nhau hành động vì một môi trường sống an toàn và không cháy nổ! Nếu như có bất kỳ thắc mắc, hay cần sự hỗ trợ nào. Hãy liên hệ cho LifeSkills Vietnam, để nhận được những sự hỗ trợ nhanh nhất nhé!
Mách bạn cách để dập tắt đám cháy tương đối nhỏ
Bạn có biết: Sự nguy hiểm của việc sạc điện thoại qua đêm?
Nguyên lý hoạt động của hệ thống phun nước chữa cháy tự động