Trong cuộc sống, không ai có thể đảm bảo rằng mình sẽ không bao giờ gặp phải những tai nạn bất ngờ. Khi đó, kỹ năng tự sơ cứu sẽ là một hành trang vô cùng quan trọng giúp bạn bảo vệ bản thân và người thân khỏi những tổn thương nghiêm trọng.
Kỹ năng tự sơ cứu là gì?
Kỹ năng tự sơ cứu là những kỹ năng giúp bạn có thể sơ cứu cho bản thân hoặc người khác khi gặp tai nạn. Những kỹ năng này bao gồm:
- Nhận biết và xử trí tình huống khẩn cấp
- Cầm máu, băng bó vết thương
- Xử trí khi bị ngất, co giật, động kinh
- Xử trí khi bị bỏng, điện giật, ngạt thở
- Xử trí khi bị gãy xương, trật khớp
Tại sao cần học kỹ năng tự sơ cứu?
Kỹ năng tự sơ cứu giúp bạn có thể tự tin và bình tĩnh xử lý tình huống khi gặp tai nạn. Bạn sẽ biết cách cầm máu, băng bó vết thương, xử trí khi bị ngất, co giật, động kinh, bỏng, điện giật, ngạt thở, gãy xương, trật khớp. Điều này sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc tàn tật cho bản thân và người thân.
Những kỹ năng tự sơ cứu cơ bản
Cầm máu
Khi bị chảy máu, việc nhanh chóng cầm máu là rất quan trọng để ngăn máu chảy nhiều, tránh gây nguy hiểm cho nạn nhân. Có hai phương pháp cầm máu cơ bản: cầm máu trực tiếp và cầm máu gián tiếp.
Cầm máu trực tiếp
Cầm máu trực tiếp là cách cầm máu bằng cách sử dụng một vật sạch, chẳng hạn như băng gạc hoặc khăn sạch, để ấn trực tiếp lên vết thương. Dưới đây là các bước chi tiết để thực hiện cầm máu trực tiếp:
- Chuẩn bị: Lấy một miếng băng gạc sạch hoặc khăn sạch. Đảm bảo rằng tay bạn cũng đã được rửa sạch hoặc đeo găng tay y tế nếu có.
- Áp Dụng Áp Lực: Ấn chặt vật sạch lên vết thương, tạo áp lực đều để ngăn máu chảy ra. Giữ nguyên áp lực này trong khoảng 5-10 phút, không nên kiểm tra vết thương quá thường xuyên để tránh làm gián đoạn quá trình đông máu.
- Kiểm Tra: Sau 5-10 phút, kiểm tra xem máu đã ngừng chảy chưa. Nếu máu vẫn chảy, tiếp tục ấn thêm một khoảng thời gian nữa hoặc tìm kiếm sự trợ giúp y tế.
Cầm máu gián tiếp
Cầm máu gián tiếp là phương pháp cầm máu bằng cách sử dụng băng thun để băng ép lên vị trí trên vết thương, cách vết thương khoảng 2-3 cm. Các bước thực hiện như sau:
- Chuẩn bị: Sử dụng băng thun hoặc một dải vải sạch. Đảm bảo tay bạn sạch sẽ hoặc đeo găng tay y tế.
- Đặt Băng Thun: Quấn băng thun xung quanh phần cơ thể phía trên vết thương, cách vết thương khoảng 2-3 cm. Quấn chặt nhưng không quá mức để không làm cản trở tuần hoàn máu.
- Áp Dụng Áp Lực: Thắt chặt băng thun để tạo áp lực ngăn máu chảy ra. Giữ nguyên áp lực này trong khoảng 5-10 phút.
- Kiểm Tra: Sau 5-10 phút, kiểm tra xem máu đã ngừng chảy chưa. Nếu không, tiếp tục thắt chặt băng hoặc tìm kiếm sự trợ giúp y tế.
Các bước cầm máu
Để cầm máu hiệu quả, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
- Kiểm Tra Tình Trạng Nạn Nhân: Nếu nạn nhân bất tỉnh, đặt nạn nhân nằm ngửa, kê cao chân và gọi cấp cứu ngay lập tức.
- Loại Bỏ Dị Vật Trên Vết Thương: Nếu có dị vật trên vết thương, nhẹ nhàng loại bỏ bằng tay sạch hoặc kẹp sạch. Lưu ý, nếu dị vật lớn và sâu, không nên tự ý rút ra mà cần đợi sự can thiệp của y tế chuyên nghiệp.
- Chọn Vật Để Cầm Máu: Sử dụng băng gạc, khăn sạch hoặc băng thun để cầm máu.
- Áp Dụng Phương Pháp Cầm Máu Thích Hợp: Thực hiện cầm máu trực tiếp hoặc cầm máu gián tiếp tùy vào tình trạng vết thương.
- Băng Bó Vết Thương: Sau khi máu đã được cầm, băng bó vết thương để bảo vệ và ngăn ngừa nhiễm trùng.
Một số lưu ý khi cầm máu
- Nếu vết thương nhỏ, bạn có thể chỉ cần cầm máu trực tiếp.
- Nếu vết thương lớn hoặc chảy máu nhiều, bạn cần sử dụng băng thun để cầm máu gián tiếp.
- Nếu vết thương ở khu vực cổ, đầu, ngực hoặc bụng, bạn cần gọi cấp cứu ngay lập tức.
Băng bó vết thương
Sau khi cầm máu, bạn cần băng bó vết thương để bảo vệ vết thương và ngăn ngừa nhiễm trùng. Để băng bó vết thương hiệu quả, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
Các bước băng vết thương
- Rửa sạch vết thương bằng nước sạch. Nếu vết thương bẩn hoặc có nhiều máu, bạn có thể sử dụng thuốc sát trùng để làm sạch vết thương.
- Nếu vết thương vẫn còn chảy máu, bạn cần cầm máu trước khi băng bó.
- Cắt băng gạc theo kích thước phù hợp với vết thương. Nếu không có băng gạc, bạn có thể dùng vải sạch
- Đặt băng gạc lên vết thương sao cho phủ kín vết thương.
- Băng thun băng ép vết thương sao cho chặt nhưng không quá chặt.
- Cố định băng thun bằng băng dính. Dùng băng dính cố định băng thun.
- Ghi chú ngày, giờ băng bó và tên người băng bó.
Một số lưu ý khi băng bó vết thương
- Nếu vết thương nhỏ, bạn có thể chỉ cần băng gạc.
- Nếu vết thương lớn hoặc chảy máu nhiều, bạn cần sử dụng băng thun để cố định băng gạc.
- Nếu vết thương ở khu vực cổ, đầu, ngực hoặc bụng, bạn cần gọi cấp cứu ngay lập tức.
Xử trí khi bị ngất, co giật, động kinh
Khi bị ngất, bạn cần đặt nạn nhân nằm xuống nơi thoáng mát, kê cao chân và gọi cấp cứu. Khi bị co giật, bạn cần giữ đầu nạn nhân ở tư thế an toàn, tránh để vật cứng va chạm vào đầu nạn nhân và gọi cấp cứu. Khi bị động kinh, bạn cần để nạn nhân nằm ở tư thế an toàn, tránh để vật cứng va chạm vào đầu nạn nhân và gọi cấp cứu.
Xử trí khi bị bỏng
Có 3 loại bỏng chính:
- Bỏng do nhiệt: Bỏng do nhiệt là loại bỏng phổ biến nhất. Bỏng do nhiệt có thể do lửa, nước nóng, hơi nước, dầu nóng hoặc vật nóng gây ra.
- Bỏng do hóa chất: Bỏng do hóa chất là loại bỏng do tiếp xúc với hóa chất. Hóa chất có thể gây bỏng ở mọi bộ phận của cơ thể.
- Bỏng do điện: Bỏng do điện là loại bỏng do tiếp xúc với dòng điện. Bỏng do điện có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho cơ thể, bao gồm cả tử vong.
Các cấp độ bỏng
Bỏng được phân loại thành 3 cấp độ dựa trên mức độ nghiêm trọng của vết bỏng:
- Cấp độ 1: Vết bỏng cấp độ 1 chỉ ảnh hưởng đến lớp ngoài cùng của da. Vết bỏng cấp độ 1 thường đỏ, đau và sưng.
- Cấp độ 2: Vết bỏng cấp độ 2 ảnh hưởng đến cả lớp ngoài cùng và lớp thứ hai của da. Vết bỏng cấp độ 2 thường phồng rộp, đau và có thể bị nhiễm trùng.
- Cấp độ 3: Vết bỏng cấp độ 3 ảnh hưởng đến tất cả các lớp da và có thể ảnh hưởng đến các mô bên dưới da. Vết bỏng cấp độ 3 thường trắng, đen hoặc nâu và không đau.
Các bước xử lí khi bị bỏng
- Loại bỏ vật gây bỏng. Nếu nạn nhân đang bị lửa đốt, hãy di chuyển nạn nhân ra khỏi nguồn lửa. Nếu nạn nhân bị bỏng do hóa chất, hãy cởi bỏ quần áo bị dính hóa chất. Nếu nạn nhân bị bỏng do điện, hãy ngắt nguồn điện.
- Dưới vòi nước mát trong 10-15 phút. Nước mát sẽ giúp giảm đau và ngăn ngừa sẹo.
- Che phủ vết bỏng bằng gạc sạch. Gạc sạch sẽ giúp bảo vệ vết bỏng khỏi nhiễm trùng.
- Gọi cấp cứu nếu vết bỏng lớn hoặc nghiêm trọng.
Xử trí khi bị điện giật
Điện giật là một tình trạng nguy hiểm có thể gây tử vong. Dưới đây là các bước xử trí khi bị điện giật:
- Tắt nguồn điện. Đây là bước quan trọng nhất để đảm bảo an toàn cho bạn và nạn nhân. Nếu bạn không thể tắt nguồn điện, hãy sử dụng vật cách điện, chẳng hạn như gậy gỗ hoặc xà beng, để tách nạn nhân khỏi nguồn điện.
- Kiểm tra nạn nhân. Nếu nạn nhân bất tỉnh, hãy kiểm tra nhịp thở và mạch đập. Nếu nạn nhân không thở hoặc mạch đập yếu, hãy bắt đầu hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực.
- Gọi cấp cứu. Ngay cả khi nạn nhân có vẻ ổn, bạn vẫn nên gọi cấp cứu để được kiểm tra và chăm sóc y tế.
Lưu ý khi xử trí khi bị điện giật
- Không chạm vào nạn nhân khi nạn nhân vẫn còn tiếp xúc với nguồn điện. Bạn có thể bị điện giật nếu chạm vào nạn nhân.
- Không cố gắng di chuyển nạn nhân trừ khi nạn nhân đang ở trong tình huống nguy hiểm. Nếu nạn nhân đang ở trong tình huống nguy hiểm, hãy sử dụng vật cách điện để di chuyển nạn nhân.
- Không cho nạn nhân ăn hoặc uống gì nếu nạn nhân bị bất tỉnh.
Một số lưu ý khi thực hiện sơ cứu
Khi gặp một tình huống khẩn cấp, việc đầu tiên cần làm là giữ bình tĩnh và bình tĩnh để xử lý tình huống. Điều này sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt và hiệu quả. Nếu tình trạng nạn nhân nghiêm trọng, cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức. Không nên tự ý sơ cứu nếu bạn không có kiến thức và kinh nghiệm.
Trong trường hợp không cần thiết, không nên di chuyển nạn nhân. Việc di chuyển nạn nhân có thể gây thêm tổn thương cho nạn nhân. Không cho nạn nhân ăn hoặc uống gì nếu nạn nhân bị bất tỉnh. Điều này có thể khiến nạn nhân bị sặc.
Hơn hết, không cố gắng tháo bỏ đồ trang sức hoặc quần áo bị mắc kẹt trên vết thương. Điều này có thể gây thêm tổn thương cho nạn nhân.Và nên nhớ hãy rửa tay sạch sẽ trước và sau khi sơ cứu. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng cho nạn nhân và cho bạn.
Kết luận
Học kỹ năng tự sơ cứu là một việc làm cần thiết để bảo vệ bản thân và người thân trong mọi tình huống. Hãy trang bị cho mình những kỹ năng tự sơ cứu để luôn cảm thấy an toàn và tự tin trong cuộc sống.
Nếu như có bất kỳ thắc mắc, hay cần sự hỗ trợ nào. Hãy liên hệ cho LifeSkills Vietnam, để nhận được những sự hỗ trợ nhanh nhất nhé!