Rắn độc là một trong những loài động vật nguy hiểm nhất trên thế giới. Nọc độc của rắn có thể gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Việc sơ cứu kịp thời khi bị rắn độc cắn giúp tăng tỉ lệ sống sót của nạn nhân lên gần 6.5% (Theo Wikipedia).
Từ đó có thể thấy việc biết cách sơ cứu khi bị rắn cắn là vô cùng quan trọng. Cùng LifeSkills tìm hiểu nhé!
Tầm quan trọng của việc xử lý vết thương khi bị rắn độc cắn
Nọc độc của rắn có thể gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Sưng, đau, đỏ vùng bị cắn: Vết cắn của rắn độc thường gây đau đớn dữ dội, kèm theo sưng tấy, đỏ da. Sưng có thể lan rộng ra xung quanh vết cắn trong vòng vài giờ.
- Chảy máu, hoại tử mô ở vùng bị cắn. Hoại tử mô có thể dẫn đến mất ngón tay, ngón chân, thậm chí là cả chi.
- Mất cảm giác, tê liệt cơ bắp, bao gồm cả cơ hô hấp. Tê liệt cơ hô hấp có thể dẫn đến suy hô hấp và tử vong.
- Khó thở, suy hô hấp do tổn thương hệ thần kinh trung ương hoặc cơ hô hấp.
- Co giật, hôn mê do tổn thương hệ thần kinh trung ương.
- Tử vong: đây là một biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra sau khi bị rắn độc cắn, đặc biệt là ở những người không được điều trị kịp thời.
Thời gian xuất hiện các triệu chứng sau khi bị rắn độc cắn có thể khác nhau, tùy thuộc vào loại rắn và lượng nọc độc được tiêm vào cơ thể nạn nhân.
Các triệu chứng nghiêm trọng thường xuất hiện trong vòng 24-72 giờ sau khi bị rắn độc cắn.
Nếu bạn hoặc người thân bị rắn độc cắn, hãy nhanh chóng gọi cấp cứu và thực hiện các biện pháp sơ cứu theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Cách nhận biết các vết cắn
Bởi vì có hai loại rắn có độc và không độc vì vậy chúng ta cần phải quan sát thật kĩ vết cắn để phân biệt được chúng:
- Rắn có độc: Đây là loại rắn nguy hiểm. Nạn nhân sau khi bị cắn thường có phản ứng ngay lập tức hoặc sau vài giờ. Người bị cắn thường có biểu hiện miệng bị cứng lại, mắt mờ, ứ đọng đờm nhớt, nôn ra máu. Nhìn vào vết thương sẽ thấy 2 vết răng nanh, mỗi răng cách nhau khoảng 5mm và một số vết răng nhỏ.
- Rắn không độc: Không gây ra phản ứng cho nạn nhân. Nhìn vào vết cắn thấy 2 hàm răng với những chấm nhỏ, có hình vòng cung và đặc biệt không có răng nanh.
Nguồn tham khảo: Nhận biết vết cắn là rắn độc hay rắn thường để sơ cứu kịp thời
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có thể phân biệt được vết cắn của rắn độc hay rắn lành. Do đó, khi bị rắn cắn, tốt nhất bạn nên coi đó là vết cắn của rắn độc và thực hiện sơ cứu ngay lập tức.
Cách sơ cứu khi bị rắn độc cắn
Dưới đây là các bước sơ cứu khi bị rắn độc cắn:
1. Di chuyển nạn nhân đến nơi an toàn và trấn an nạn nhân
Di chuyển nạn nhân đến nơi an toàn, tránh xa khu vực có rắn. Nếu nạn nhân đang ở trong khu vực có nhiều rắn, bạn cần nhanh chóng di chuyển họ đến nơi an toàn.
Bên cạnh đó, nạn nhân thường sẽ bị hoảng loạn khi bị rắn cắn. Do đó, bạn cần trấn an nạn nhân, giúp họ bình tĩnh lại, hạn chế cử động hay giãy giụa. Bạn có thể nói với họ rằng bạn sẽ ở bên cạnh họ và giúp họ vượt qua tình huống này.
2. Gọi cấp cứu
Gọi cấp cứu ngay lập tức để được các bác sĩ hỗ trợ chữa trị bằng huyết thanh, điều này giúp nạn nhân mau chóng khỏe lại và giảm các biến chứng về sau.
Đặc biệt là không nên chủ quan trong mọi tình huống, dù cho việc sơ cứu tại nhà đã giúp nạn nhân tốt hơn nhưng việc đưa đến các cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất là rất quan trọng.
3. Sơ cứu vết thương
Trong lúc chờ đợi đội ngũ y tế, hãy thực hiện các bước sơ cứu đơn giản. Cố gắng làm sạch vết thương bằng xà phòng và nước muối sinh lý.
Theo BS.CKI Hồng Văn In – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (TPHCM), nếu thấy người bị rắn cắn có đeo đồ trang sức thì cần được tháo bỏ và nới lỏng quần áo nhằm tránh gây chèn ép làm sưng vết thương. Sau đó, tiếp tục quan sát và điều chỉnh tư thế cho vùng bị rắn cắn nằm thấp hơn tim để nọc độc không chạy vào tim.
Cố định chi bị cắn bằng nẹp cứng. Nẹp cứng giúp ngăn chặn nọc độc lan rộng trong cơ thể. Theo các chuyên gia, tuyệt đối không sử dụng garô (băng gạc) điều này sẽ làm tắc nghẽn hoàn toàn động mạch. Gây đau và rất nguy hiểm, không thể duy trì lâu dài (thường là không quá 40 phút).
Ngoài ra, khi đến bệnh viện, bác sĩ tháo băng garô ra thì chất độc sẽ cùng lúc ùa về tim khiến bệnh nhân bị sốc, đe dọa tính mạng.
Bên cạnh các bước sơ cứu trên, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sơ cứu bổ sung sau đây:
- Giữ cho nạn nhân ấm áp: Nọc độc của rắn có thể gây giảm thân nhiệt. Do đó, bạn cần giữ cho nạn nhân ấm áp bằng cách đắp chăn hoặc cho họ mặc quần áo ấm.
- Cho nạn nhân uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp cơ thể đào thải nọc độc ra ngoài.
- Cho nạn nhân uống thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau giúp giảm đau đớn do vết cắn gây ra.
Một số lưu ý khi sơ cứu khi bị rắn độc cắn
- Không rạch, đâm chích vết thương: Việc rạch, đâm chích vết thương có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm cho nọc độc lan rộng.
- Không hút nọc độc: Việc hút nọc độc bằng miệng có thể gây nguy hiểm cho người hút.
- Không đắp lá cây, thuốc nam lên vết thương: Lá cây, thuốc nam có thể làm chậm quá trình phân hủy nọc độc, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
- Không cố bắt con rắn: Việc cố bắt con rắn có thể khiến bạn bị rắn cắn thêm lần nữa. Thay vào đó, hãy nhớ kĩ các đặc điểm của rắn để miêu tả lại cho bác sĩ điều trị.
Kết luận
Việc xử lý vết thương khi bị rắn độc cắn là vô cùng quan trọng, giúp gia tăng tỉ lệ sống cho nạn nhân. Do đó, bạn cần nắm rõ các bước sơ cứu để có thể xử lý kịp thời khi gặp phải tình huống này.
Nếu như có bất kỳ thắc mắc, hay cần sự hỗ trợ nào. Hãy liên hệ cho LifeSkills Vietnam, để nhận được những sự hỗ trợ nhanh nhất nhé!
Đọc thêm: Cách cứu người khi bị giật điện một cách an toàn
Nguồn tham khảo: Xử trí khi bị rắn độc cắn, hạn chế tỉ lệ tử vong cao