Với vô vàng chủng loại nấm khiến chúng ta khó phân biệt được và sẽ có những lúc vô tình khiến bản thân ăn phải những loại nấm độc. Vậy thì cần phải làm gì khi ăn phải nấm độc, hãy cùng LifeSkills Vietnam tìm hiểu một số cách để sơ cứu khi ăn phải nấm độc nhé!
Nấm độc là gì? Những triệu chứng khi ăn phải nấm độc
Nấm độc là gì?
Nấm độc là một trong những mối nguy hiểm tiềm ẩn khi ta khám phá thế giới tự nhiên. Chúng có vẻ ngoài rất bắt mắt với đủ loại màu sắc, hình dáng, nhưng bên trong lại chứa đựng những chất độc nguy hiểm. Chúng chứa nhiều loại độc tố khác nhau, mỗi loại đều gây ra những tác hại khác nhau đối với cơ thể. Một số độc tố phổ biến bao gồm amatoxin, muscarin, phalloidin, gyromitrin, psilocybin, psilocin và orellanine. Amatoxin, một trong những độc tố nguy hiểm nhất, tấn công gan gây suy gan cấp tính. Muscarin gây ra các triệu chứng giống như việc kích thích quá mức hệ thần kinh phó giao cảm. Các độc tố khác như phalloidin, gyromitrin gây tổn thương gan, thận, trong khi psilocybin và psilocin gây ra ảo giác. Sự đa dạng của các loại độc tố này khiến việc điều trị ngộ độc nấm trở nên phức tạp và khó khăn. Nhiều loại nấm độc có hình dáng rất giống với nấm ăn, khiến việc nhận biết chúng trở nên vô cùng khó khăn.
Những triệu chứng khi ăn phải nấm độc
Khi ăn phải nấm độc, các độc tố sẽ nhanh chóng xâm nhập vào cơ thể và gây ra hàng loạt triệu chứng nghiêm trọng. Theo các nghiên cứu, khoảng 80% số trường hợp ngộ độc nấm sẽ xuất hiện các triệu chứng về đường tiêu hóa trong vòng 2-6 giờ sau khi ăn, bao gồm buồn nôn, nôn mửa dữ dội, đau bụng quặn thắt và tiêu chảy ra nước. Một số loại nấm độc còn gây ra các triệu chứng thần kinh như ảo giác, mê sảng, co giật, thậm chí là hôn mê. Nguy hiểm hơn, khoảng 30% số trường hợp ngộ độc nấm có thể dẫn đến suy gan, suy thận cấp tính và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Đặc biệt, một số loại nấm độc chứa độc tố amatoxin có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến gan. Các triệu chứng thường xuất hiện muộn hơn, sau khoảng 2-3 ngày, và bao gồm vàng da, nước tiểu sẫm màu, đau bụng dữ dội và mệt mỏi. Nếu không được điều trị, bệnh nhân có thể tử vong trong vòng vài tuần.
Hướng dẫn sơ cứu tại nhà khi ăn phải nấm độc
Gây nôn
Gây nôn là một trong những biện pháp sơ cứu ban đầu khi nghi ngờ ngộ độc, đặc biệt hiệu quả khi chất độc vừa mới được nuốt vào cơ thể và chưa kịp hấp thu. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng áp dụng được biện pháp này. Chỉ khi nạn nhân tỉnh táo, chất độc chưa gây bỏng rát đường tiêu hóa và không phải chất lỏng dễ bay hơi, việc kích thích nôn mới được xem xét. Để thực hiện, có thể cho người bệnh uống một cốc nước ấm pha muối rồi kích thích nhẹ vào gốc lưỡi. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng biện pháp này không áp dụng cho trẻ em dưới 1 tuổi, người hôn mê, co giật hoặc những người có bệnh lý về tim mạch, hô hấp.
Uống than hoạt tính
Than hoạt là một chất có khả năng hấp thụ mạnh mẽ các chất độc, thuốc và khí độc. Khi đưa vào dạ dày, các hạt than hoạt sẽ liên kết với các phân tử độc tố, ngăn cản chúng đi vào máu. Liều lượng than hoạt thường được khuyến cáo là từ 1 đến 2 gram trên mỗi kilogam cân nặng của người bệnh. Để sử dụng, người ta thường hòa tan than hoạt vào một lượng nước vừa đủ, khuấy đều rồi cho người bệnh uống. Việc sử dụng than hoạt kịp thời sau khi nuốt phải chất độc có thể giúp giảm thiểu đáng kể tác hại của chất độc lên cơ thể.
Bù nước
Sau khi gây nôn và uống than hoạt, việc bù nước kịp thời là vô cùng quan trọng để giảm thiểu hậu quả của ngộ độc nấm. Nấm độc thường gây ra tiêu chảy, nôn mửa dữ dội, khiến cơ thể mất đi lượng nước và chất điện giải đáng kể. Trung bình, một người trưởng thành có thể mất đến 1 lít nước mỗi lần nôn mửa hoặc tiêu chảy. Việc mất nước nghiêm trọng không chỉ gây ra tình trạng mất nước cấp tính mà còn làm giảm thể tích máu tuần hoàn, gây sốc và ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là thận.
Trường hợp cần được đưa đến bệnh viện
Các trường hợp cần đưa ngay đến bệnh viện
Ngộ độc nấm là một tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng, đòi hỏi phải có sự can thiệp y tế ngay lập tức. Bên cạnh các triệu chứng tiêu hóa nghiêm trọng như nôn mửa dữ dội, tiêu chảy ra máu, đau bụng quặn thắt và mất nước nghiêm trọng, người bị ngộ độc nấm còn có thể gặp phải các rối loạn thần kinh như mê sảng, ảo giác, co giật thậm chí là mất ý thức. Ngoài ra, các dấu hiệu như vàng da, vàng mắt, khó thở, tim đập nhanh, loạn nhịp và mệt mỏi cực độ cũng là những cảnh báo đáng lo ngại. Đặc biệt, ngay cả khi chưa xuất hiện triệu chứng, nếu nghi ngờ đã ăn phải nấm độc, bạn cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay để được khám và tư vấn kịp thời. Việc chần chừ có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.
Những gì cần chuẩn bị khi đến bệnh viện
Khi đưa người bệnh đến bệnh viện để điều trị ngộ độc nấm, việc chuẩn bị kỹ càng những thông tin cần thiết sẽ giúp các bác sĩ chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả hơn. Bên cạnh việc mang theo mẫu nấm (nếu có) và mô tả chi tiết về loại nấm đã ăn, việc ghi lại thời gian chính xác khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng đầu tiên cũng rất quan trọng. Ngoài ra, một bản danh sách đầy đủ các triệu chứng, bao gồm cả thời gian xuất hiện và mức độ nghiêm trọng, sẽ giúp các bác sĩ theo dõi diễn biến của bệnh một cách chính xác. Nếu người bệnh đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn, hãy liệt kê đầy đủ tên thuốc, liều lượng và thời gian sử dụng. Cuối cùng, việc cung cấp lịch sử bệnh án, bao gồm các bệnh lý nền và các dị ứng đã từng mắc phải, sẽ giúp các bác sĩ đánh giá toàn diện tình trạng sức khỏe của người bệnh và đưa ra những quyết định điều trị phù hợp nhất.
Những cách để phòng tránh ăn phải nấm độc
Cách phân biệt nấm độc và nấm ăn được
Tuyệt đối không nên tự ý hái nấm rừng để ăn, bởi việc phân biệt nấm độc và nấm ăn được bằng mắt thường là vô cùng khó khăn, ngay cả đối với những người có kinh nghiệm. Để đảm bảo an toàn, bạn chỉ nên mua nấm tại các chợ, siêu thị hoặc cửa hàng thực phẩm uy tín. Ngoài ra, hãy tránh xa những loại nấm lạ, không rõ nguồn gốc hoặc có hình dạng, màu sắc kỳ lạ. Nấm đã bị hỏng, mốc hoặc có dấu hiệu sâu bệnh chắc chắn không nên sử dụng vì chúng có thể chứa nhiều độc tố gây hại cho sức khỏe. Mặc dù nấu chín ở nhiệt độ cao có thể tiêu diệt một số loại độc tố trong nấm, nhưng không phải tất cả các loại độc tố đều bị loại bỏ hoàn toàn bằng cách này.
Việc phân biệt nấm độc và nấm ăn được bằng mắt thường là rất khó khăn. Mặc dù một số loại nấm độc có màu sắc sặc sỡ, mùi vị hắc hoặc hình dạng kỳ lạ, nhưng không phải tất cả các loại nấm độc đều có những đặc điểm này. Ngoài ra, một số loại nấm độc có thể gây ra phản ứng hóa học khi tiếp xúc với các chất khác, nhưng phương pháp này cũng không hoàn toàn chính xác. Do đó, tốt nhất là không nên tự ý phân biệt nấm độc và nấm ăn được mà hãy nhờ đến sự trợ giúp của các chuyên gia hoặc chỉ sử dụng những loại nấm đã được xác định rõ ràng là an toàn.
Cách bảo quản nấm
Để nấm luôn tươi ngon và giữ được chất dinh dưỡng, việc bảo quản đúng cách là vô cùng quan trọng. Nấm tươi nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, đặt trong túi giấy hoặc hộp kín có lỗ thoáng khí để nấm có thể “thở”. Tránh để nấm tiếp xúc trực tiếp với nước vì điều này sẽ làm nấm nhanh hỏng và giảm tuổi thọ. Ngoài ra, không nên rửa nấm trước khi bảo quản để tránh làm nấm bị dập nát và tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi. Nấm tươi chỉ nên bảo quản trong tủ lạnh từ 2-3 ngày.
Đối với nấm khô, bạn có thể bảo quản trong hộp kín, để nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp. Nấm khô có thể bảo quản được lâu hơn nấm tươi, từ 6 đến 12 tháng.
Để đảm bảo an toàn sức khỏe, bạn nên mua nấm tại các cửa hàng uy tín và tuân thủ hướng dẫn bảo quản của nhà sản xuất. Đặc biệt, khi không chắc chắn về một loại nấm, hãy hỏi ý kiến của các chuyên gia hoặc không nên ăn để tránh những rủi ro đáng tiếc.
Kết luận
Ngộ độc nấm là một mối nguy hiểm tiềm ẩn đe dọa sức khỏe con người. Để bảo vệ bản thân và gia đình, hãy luôn cảnh giác với các loại nấm lạ, không rõ nguồn gốc và tuân thủ các nguyên tắc an toàn vệ sinh thực phẩm. Nếu không may bị ngộ độc nấm, hãy nhanh chóng đến bệnh viện để được cấp cứu kịp thời. Hãy chia sẻ thông tin này để cùng nhau xây dựng một cộng đồng sống khỏe mạnh!
Nếu như có bất kỳ thắc mắc, hay cần sự hỗ trợ nào. Hãy liên hệ cho LifeSkills Vietnam để nhận được những sự hỗ trợ nhanh nhất nhé!
Tìm hiểu thêm các bài viết sau để có thêm thông tin cho mình nhé!
Top 10 loại nấm tốt cho sức khoẻ mà bạn cần biết